Bàn thờ không chỉ là nơi kết nối tâm linh, thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với thần linh và gia tiên, mà còn là một nét đẹp văn hóa truyền thống gắn liền với đời sống người Việt. Việc bài trí bàn thờ đúng cách không chỉ bày tỏ sự trân trọng mà còn góp phần mang lại phúc khí và tài lộc cho gia đình. Thế nhưng, không phải ai cũng nắm rõ cách sắp xếp bàn thờ sao cho phù hợp, đặc biệt trong dịp Tết. Trong bài viết này, Deli Mart sẽ chia sẻ với bạn bí quyết "2 nên - 2 đừng" để bài trí bàn thờ đón Tết, giúp gia đạo thêm bình an và thịnh vượng.
1. Nên lau dọn bàn thờ trước khi sắp xếp các vật phẩm
Vào những ngày thường, gia chủ có thể làm sạch bàn thờ bất cứ khi nào thấy cần thiết. Tuy nhiên, khi Tết đến, việc dọn dẹp nhà cửa, đặc biệt là bàn thờ, phải được thực hiện chu đáo và nghiêm trang hơn. Công việc này được gọi là bao sái, mang ý nghĩa thanh tẩy và làm mới không gian thờ cúng để đón một năm mới an lành và phúc lộc.
Theo phong tục truyền thống, việc bao sái bàn thờ thường được thực hiện từ sau ngày 23 tháng Chạp, tức là sau khi Táo quân lên chầu trời. Đây là thời điểm được xem là phù hợp để làm sạch bàn thờ mà không mạo phạm đến thần linh. Đặc biệt, gia chủ cần hoàn tất công việc này trước thời điểm giao thừa, vì theo quan niệm dân gian, quét dọn hay làm sạch bàn thờ vào đầu năm mới có thể làm ảnh hưởng đến vận may và tài lộc của cả gia đình.
Việc bao sái không chỉ đơn thuần là công việc lau chùi mà còn là cách thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và thần linh, đồng thời tạo nên sự tươi mới và trang nghiêm cho bàn thờ – nơi quan trọng nhất trong gia đình người Việt.
2. Nên sắp xếp theo quy tắc “Đông bình - Tây quả”
Đông bình - Tây quả có nghĩa là đặt bình hoa bên tay trái (hướng Đông) và đĩa quả bên tay phải (hướng Tây) trên bàn thờ. Đây là cách bài trí hoa quả, bình hoa trên bàn thờ có từ thời xa xưa.
Theo quan niệm phong thủy, hướng Đông tượng trưng cho mùa xuân, sự sinh sôi nảy nở, còn hướng Tây biểu trưng cho mùa thu, thời điểm thu hoạch. Việc sắp xếp này tuân theo quy luật tự nhiên, mặt trời mọc ở hướng Đông và lặn ở hướng Tây, mang ý nghĩa cây ra hoa rồi kết trái, thể hiện sự hài hòa và cân bằng, giúp gia đình đón nhận nhiều phúc lộc.
Ngoài cách bày trí theo nguyên tắc Đông Bình Tây Quả thì gia chủ cũng có thể lựa chọn 2 lọ hoa để bày ở hai bên bàn thờ cúng và mâm bồng được đặt chính giữa bàn thờ cúng tạo nên sự cân đối cho không gian thờ cúng mà không mất đi tính phong thủy.
3. Đừng đặt đồ giả lên bàn thờ
Nhiều gia đình vẫn có thói quen sử dụng hoa và quả giả để trang trí bàn thờ, tuy nhiên đây là điều kiêng kỵ trong văn hóa thờ cúng của người Việt, thậm chí còn bị coi là bất kính với tổ tiên. Nguyên nhân xuất phát từ quan niệm rằng việc bày trí đồ giả thể hiện sự thiếu chu đáo, không thành tâm của gia chủ. Dù đồ giả có thể bảo quản được lâu và không cần tốn công lau dọn, nhưng lại không thể mang đến sự sống động, tươi mới và hương thơm tự nhiên - những yếu tố quan trọng trong việc thờ cúng.
Để đảm bảo sự tôn nghiêm và ý nghĩa tốt đẹp của phong tục thờ cúng, gia chủ nên lựa chọn những loại hoa và quả tươi, đảm bảo chất lượng. Những món lễ vật thật, được bày trí trang nhã và trang nghiêm không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn góp phần mang lại tài lộc, sự bình an cho cả gia đình.
4. Đừng tự ý xê dịch vị trí bát hương
Khi lau dọn bàn thờ, tuyệt đối không được tùy tiện di chuyển hay xê dịch bát hương, bởi đây là vật linh thiêng, đại diện cho sự kết nối giữa con cháu với tổ tiên. Việc nhấc bát hương ra khỏi vị trí dễ gây mất cân đối trong không gian thờ cúng, đồng thời phạm vào điều kiêng kỵ trong phong thủy.
Cách đúng đắn để lau dọn bát hương là sử dụng khăn sạch được ngâm qua nước ngũ vị hương. Loại nước này vừa có tác dụng làm sạch vừa giúp tăng thêm sự thanh tịnh cho không gian thờ cúng. Khi lau, nên dùng một tay giữ cố định bát hương, tay còn lại nhẹ nhàng làm sạch các khu vực bên ngoài bát, bắt đầu từ mặt nhật nguyệt rồi đến các phần khác để đảm bảo thứ tự và sự tôn nghiêm.
Quy tắc “2 nên - 2 đừng” không chỉ giúp bàn thờ ngày Tết thêm trang nghiêm, đẹp mắt mà còn giúp gia chủ thu hút tài lộc, bình an. Đón Tết trong sự chu toàn, lòng thành kính với tổ tiên là nét đẹp truyền thống đáng quý mà mỗi gia đình Việt cần giữ gìn.
